HİZMET HAREKETİNE AÇIK MEKTUP
–
Sevgili Hizmet Gönüllüleri,
–
Hizmet hareketi; sevgi, ihlas, kardeşlik, müsamaha, kucaklayıcılık vb. gibi kavramların üzerine inşa edilen, evrensel bir iyilik hareketidir.
–
Hocaefendi’nin ruhunun ufkuna yürümesinden önceki son zamanlarında ve daha sonrasında, hizmet hareketin yönetimindeki bazı uygulamaların ve kararların, Hizmet’in temel prensiplerine ve değerlerine aykırı bir yöne doğru evrildiğini üzülerek gözlemliyoruz.
–
Sevgili Hizmet Gönüllüleri,
–
Hizmet’in her bir ferdi, bu hareketin hem sahibi, hem de emanetçisidir. Bu nedenle yanlışları görmezden gelmek değil, var olan bu yanlışları düzeltmek ve sorumluluk almak, hepimizin vazifesidir, değil mi?
–
Bu manifestomuz ya da açık mektubumuz, ‘Hizmet Hareketi’nin ruhuna ve misyonuna sadık kalarak, yönetimdeki en temel yıpranmışlıkları ifade etmek ve düzeltilmesine katkıda bulunmak amacıyla yazıya dökülmektedir.
–
Peki EN ÖNCELİKLİ OLANLAR nelerdir?
1.HATALI YÖNETİM UYGULAMALARI
ŞEFFAFLIK EKSİKLİĞİ: Hizmet Hareketi, her zaman şeffaflık ve dürüstlük üzerine hareket eder. Ancak, son dönemlerde yönetimdeki kararların alınış biçimi ve bu kararların gönüllülere iletiliş şekli, şeffaflıktan bir hayli uzaklaşmış ve hatta bazı kuşkulara bile neden olmaktadır.
–
2.KOLLEKTİF KARAR ALMA SÜRECİ SORUNU (İSTİŞARESİZLİK): Hepimizin de bildiği gibi Hocaefendi, hizmet hareketin yönetiminde kolektif içtihat ve istişareyi daima öne çıkarırdı. Günümüzde ise, kararlar çoğunlukla dar bir çevrede ve sanki yeterli istişare olmadan alınmaktadır. Bu durum da Hizmet’in birleştirici ve kapsayıcı ruhuna oldukça zarar vermektedir.
–
3.HİZMETİN ÖZÜNDEN UZAKLAŞMASI: Hizmet Hareketi’nin temel amacı; eğitim, diyalog ve yardımlaşmanın sağlanmasıdır. Ancak bazı yönetimsel kararlar, hizmet hareketin bu idealist misyonundan ayrışmakta ve daha pragmatik veya kişisel çıkarlara dayalı eylemlere doğru yönelmektedir.
–
4.ELEŞTİRİ VE ÖZELEŞTİRİNİN ENGELLENMESİ: Hizmet Hareketi’nin iç ve dış eleştirilere açık olması, sürekli kendini yenileme ve düzeltme süreci içinde olması gereklidir. Son zamanlarda, eleştirilerin bastırıldığı ve özeleştirinin de teşvik edilmediği gözlemlenmektedir.
–
Yukarıda saydığımız ‘hizmet hareketi’ndeki en temel sorunların çözümlerine de göz gezdirecek olursak şunlar yazabiliriz.
–
EN TEMEL ÇÖZÜM ÖNERİLERİ & TEMENNİLER
1.ŞEFFAFLIK VE HESAP VEREBİLİRLİK: Yönetimde şeffaflık, düzenli mali ve idari raporlamalar ile sağlanmalıdır. Hizmet gönüllüleri, hareketin nasıl yönetildiğine dair bilgiye, internet üzerinden gayet net ve şeffaf bir şekilde istedikleri her zaman erişebilmelidir.
–
2.KOLLEKTİF İÇTİHAT VE İSTİŞARE: Kararlar, geniş katılımlı istişare toplantılarıyla olmalı ve herkesin fikri dikkate alınmalıdır. Bu, Hocaefendi’nin de özellikle vurguladığı gibi, hareketin ruhunu korumanın en sağlıklı yoludur.
–
3.HİZMETİN TEMEL DEĞERLERİNE DÖNÜŞ: Eğitim, diyalog ve yardımlaşma üzerine kurulu projeler ve faaliyetler öncelikli olarak hizmetin konuları almalıdır. Hatta hizmet’in misyonu, sadece bu değerler üzerinden yeniden tanımlanmalı, yapılandırılmalıdır.
–
4.ELEŞTİRİYE AÇIK OLMAK: Eleştiri ve özeleştiri mekanizmaları güçlendirilmeli, bu süreçlerde herkesin sesi duyulmalıdır.
–
Yukarıda somut örneklerde Hizmet Hareketi’nin en temel sorunlarına ve olası çözümlerine parmak basılmıştır.
–
Şimdi de yukarıda yazdığımız bu en temel dört sorunla birlikte, diğer bazı temel problemlere ve çözüm önerilerine de aşağıda odaklanılacaktır.
–
BAZI TEMEL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Eğer biraz daha derinlemesine doğru hareket eder ve günümüzde Hizmet Hareketi’nin içinde olan diğer ana sorunları ve olası çözümlerini de özetleyecek olursak karşımıza şunlar çıkmaktadır. Şöyle ki;
–
1.Hizmet Hareketin yönetiminde MERKEZİYETÇİLİK söz konusudur, şeffaflık eksikliği ve karar alma sürecinde istişarenin azalması vardır. Bu durumlar ise güven zedelenmesine yol açmaktadır. Mali konular ve organizasyonel kararların yeterince açık olmaması da sıklıkla eleştirilmektedir.
–
Bunun için; yönetimde daha yatay bir yapılanmaya geçiş, şeffaflık politikalarının uygulanması ve kararların geniş katılımlı istişarelerle alınması gereklidir.
–
2.Hocaefendi’nin vefatından sonra LİDERLİK BOŞLUĞU ve bu boşluğu dolduracak karizmatik lider eksikliği söz konusudur.
–
Yönetim ve organizasyonel süreçlerde liyakat yerine kişisel yakınlık veya sadakat esas alınmaktadır. Bu durum ise organizasyonun etkinliğini ve güvenilirliğini ciddi anlamda azaltmaktadır.
–
Bunun için; kolektif liderlik anlayışını benimsemek, yetkin ve değerlerine sadık bireyler arasında rotasyonlu liderlik uygulamalarının düşünülmesinde yarar vardır.
–
Yine yönetim ve organizasyonel süreçlerde liyakatın yerine kişisel yakınlık veya sadakat esas alınmaktadır. Bu, organizasyonun etkinliğini ve güvenilirliğini ciddi anlamda azaltmaktadır.
–
3.Hizmet Hareketi’nin karşılaştığı baskılar ve olumsuz algılar nedeniyle, NİTELİKLİ İNSAN KAYNAĞI EROZYONU yaşanmaktadır. Bir diğer anlatımla; yeni gönüllüler kazanmakta zorlanılmaktadır.
Bunun için; Hizmet’in amaç ve değerlerini anlatan etkili tanıtım ve iletişim stratejileri geliştirilmeli, yeni gönüllülerin hareketin misyonunu anlaması ve benimsemesi için kapsamlı eğitim programları düzenlenmeli ve gençlere yönelik projelerle hizmete bir dinamizm kazandırılmalıdır.
–
4.Hareketin bazı ülkelerdeki negatif algısı ve itibar kaybından kaynaklanan İTİBAR, ALGI YÖNETİMİ, MEDYA ve İLETİŞİM ZAYIFLIĞI söz konusudur. Hizmet’in değerlerini ve projelerini etkili bir şekilde anlatacak bir itibar, algı yönetimi, medya ve iletişim stratejisi eksikliği bulunmaktadır.
–
Bunun için; Halkla ilişkiler ve iletişim stratejilerini güçlendirmek, sosyal sorumluluk projelerini artırarak pozitif imaj oluşturulmalıdır.
–
Yine; profesyonel bir medya ekibi kurularak hareketin misyonu ve başarıları daha geniş kitlelere anlatılmalı, olumsuz algıları gidermek için etkili bir kriz yönetimi stratejisi benimsenmeli, sosyal medya platformlarında aktif bir varlık sağlanmalıdır.
–
5.Kaynakların kullanımında FİNANSAL ŞEFFAFLIK eksikliği ve bu konudaki kuşkular fazlasıyla söz konusudur.
–
Bunun için; mali tabloları düzenli olarak yayınlamak, bağımsız denetimler yapmak ve bağışçılara açık raporlamalar sunmak gereklidir.
–
Yine; hizmette denetlenebilirliğin ölçü ve yetkileri daha kapsamlı bir şekilde önü açılmalıdır. Yukardan aşağıya ve aşağıdan yukarıya doğru, denetlemenin söz hakkı ve yetkisi genişletilmelidir.
–
6.Hareketin orijinal misyonundan İDEOLOJİK SAPMALAR, pragmatizme veya kişisel çıkarlara yönelmeyi de beraberinde getirebilir.
–
Bunun için; Hizmet’in temel değerleri ve hedeflerine dönüş misyonu yeniden yazılı olarak tanımlanmalı, deklare edilmeli ve bu misyonu koruyacak mekanizmalar kurulmalıdır.
–
Yine hizmetin misyon ve vizyonu, gönüllülerle birlikte tartışılmalı, güncellenmeli, yazılı hale getirilmeli ve idealist projelere ağırlık verilmelidir.
–
7.Eleştirinin bastırılması ve özeleştirinin eksikliği olmamalı, ELEŞTİRİ ve ÖZELEŞTİRİ KÜLTÜRÜ teşvik edilmeli, yüreklendirilmelidir.
–
Bunun için; Eleştiriye açık bir kültür inşa edilmeli, düzenli özeleştiri toplantıları yapılmalı, geri bildirim mekanizmaları kurmalıdır.
–
8.Hizmetle irtibatlı eğitim kurumlarındaki EĞİTİM KALİTESİNİN DÜŞÜŞÜ VE YÖNETİMSEL SORUNLAR söz konusudur.
–
Bunun için, eğitim kurumlarında ve kültür merkezlerinde kalitenin korunması için sürekli iyileştirme programları tesis edilmeli, eğitimcilerin yetkinlikleri artırılmalı, yönetimde liyakat esası güçlendirilmelidir.
–
9.Hizmet, genç kuşaklarla yeterince bağ kurmakta zorlanmakta ve genç nesillerin ilgisini çekememektedir. Bu nedenle de GENÇ NESİLLERİN İLGİSİNİ KAYBETME tehlikesi söz konusudur.
–
Bunun için; gençlere hitap eden modern iletişim yöntemleri ve dijital platformlar kullanılmalı, hizmet içindeki gençlere aktif roller verilmeli, gençlere kendilerinin hareketin bir parçası oldukları hissettirilmeli, gençlerin sorunlarına duyarlılık gösteren projeler geliştirilmelidir.
–
10.Küresel ölçekteki faaliyetlerin GLOBAL KOORDİNASYON EKSİKLİĞİ ile ilgili zorluklar söz konusudur. Hizmet Hareketi, farklı ülkelerde ve bölgelerde zaman-zaman koordinasyondan yoksun kalan kopuk bir yapıyı da sergileyebilmektedir.
–
Bunun için; uluslararası bir koordinasyon merkezi kurulmalı, “on line” ve fiziki birliktelikler şeklinde, düzenli toplantılar sıklıkla yapılmalı ve çoklu iletişim ağları oluşturulması gereklidir.
–
Yine; Merkezi olmayan ancak güçlü bir iletişim ve koordinasyon ağı oluşturulmalı, yerelleşme teşvik edilmeli, bölgesel temsilciliklerle hareketin genel stratejisi arasında uyum sağlanmalı, her seviyede bilgi ve tecrübe paylaşımı artırılmalı ve bilgi-veri bankası kurulmalıdır.
–
11.Son yıllarda yaşanan baskılar ve ekonomik zorluklar nedeniyle, hareketin MADDİ KAYNAKLARININ YETERSİZLİĞİ de artarak çoğalmıştır. Bu durum, projelerin sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir.
–
Bunun için; bağımsız finansman kaynakları oluşturulmalı, gönüllülere, bağış ve desteklerin Hizmet projelerine nasıl katkı sağladığı şeffaf bir şekilde anlatılmalı, küresel bağış ağları oluşturularak uluslararası destekler sağlanmalıdır.
–
12.Bazı ülkelerdeki HUKUKİ ve SİYASİ BASKILAR da hizmet hareketinin faaliyetlerini kısıtlamaktadır.
–
Bunun için; hukuki danışmanlık hizmetleri güçlendirilmeli, uluslararası hukuk kurumları ile işbirliği yapılmalı, insan hakları, işci hakları, kadın hakları, azınlık hakları, hayvan hakları, çevre hakları ve öteki olanların hakları temelli yaklaşımlar içselleştirilmeli ve kurumsallaştırılmalıdır.
–
13.Hizmet Hareketi içindeki ideolojik veya yönetimsel görüş ayrılıklarından kaynaklanan TARAFLAR ARASI MUHTEMEL BÖLÜNMELER söz konusu olabilir.
–
Bunun için; uzlaşma ve diyalog kültürü teşvik edilmeli, ortak hedeflere odaklanarak birlik sağlamalı, tartışmalı konularda arabuluculuk mekanizmaları geliştirilmeli ve hiç kimseyi dışlamamak ve ötekileştirmemek sağlanmalıdır.
–
14.Hizmet içinde yer yer BÖLGESEL VEYA GRUP BAZLI AYRIŞMALAR da gözlemlenmektedir. Bu durum, ortak bir hedef doğrultusunda, birlikte hareket etmeyi de zorlaştırmaktadır.
–
Bunun için; tüm gönüllülerin bir araya geleceği ortak istişare toplantıları düzenlenmeli, ayrışmalara sebep olan konular açıkça konuşulmalı, gerekli uzlaşı sağlanmalı ve ‘hizmet’in evrensel değerlerine vurgu yapılarak, birliktelik güçlendirilmelidir.
–
15.Hizmet Hareketi kuruluşu itibari ile ilk Türkiye endeksli olmasına rağmen, İlerleyen zamanlarda evrensel bazda hizmetin gittiği ülkelerdeki yerele göre kendini yeterince GÜNCELLEYEMEDİ ve YERELLEŞEMEDİ.
Bunun için; hizmetin temsilcileri sanki Türkiyeli olmak zorunda imiş gibi hareket edilmesi bir kenara bırakıp, mecburi hallerin dışında, bütün ülkelerde yönetim, yerel insanların idaresine devredilmelidir.
–
Yine; Afrika’nın Asya’nın Avrupa’nın, Balkanlar’ın ve Amerika kıtasının 35 yıldır hangisinde o ülke vatandaşından birileri tarafından temsil edilmelidir. Almanya’nın hadimi Alman, Rusya’nın sorumlusu Rus, Kenya’nın yöneticisi Kenyalı, Avustralya’nın imamı Avustralyalı olmasının yanında, yönetim kurulu üyeleri içinde de o ülkelerin vatandaşları da bulunmalıdır.
–
Eğer bu yapılmazsa, hizmet milli bir hareket olmaktan kurtulamamış demektir. Hizmetin var olduğu ülkelerde, hizmete gönül veren insanların kendilerinin ikinci sınıf gönüllüler kategorisinde olmadıklarını da bu vesile ile görmüş olacaklardır.
–
Hizmet’in; atılımcı, çoğulcu şeffaf, kucaklayıcı, evrensel değerleri yaşam standartı yapmasının gereği ve göstergesi de zaten budur.
–
16.ALİ HEYET İÇERİSİNDE DE ÜLKELERİ VE KITALARI TEMSİL EDEN LİYAKATLI FARKLI ÜLKE İNSANLARI DA BULUNMALIDIR.
–
Bunun için; kıtasal bazdaki toplantılarda ülke temsilcisi şeklinde, küresel ölçekteki toplantılarda ise kadın ve erkek katılımcılar olarak bu arkadaşlarımız kesinlikle yer almalıdırlar.
–
17. Hizmet hareketinin eğer evrensel boyutlarda olduğunu kabul ediyorsak, KADINLARIN DA HİZMETİN HER BİRİMİNDE, her kategorisinde ve her istişare kurullarında, birinci dereceden TEMSİLCİLERİ OLMALI ve onların da her katılımcı gibi söz hakları bulunmalıdır.
–
Bunun için; liyakat bağlamında kadınların da her kademede hizmeti temsil ve söz hakları bulunmalıdır.
–
Yukarıda ilk dört ve sonrasında da genişleterek onyedi madde halinde ifade edilen bu çözümler, Hizmet Hareketi’nin karşılaştığı sorunların üstesinden gelmeye yönelik genel önerilerdir. Her bir sorunun, yerel ve küresel bağlamda daha detaylı analiz ve uygulamaya dayalı stratejiler gerektirdiği de yadsınamaz bir gerçektir.
–
GENEL DEĞERLENDİRME
Hizmet Hareketi, temel değerlerine sadık kalındığı sürece, bu zorlukları aşabilecek potansiyele sahiptir. Şeffaflık, istişare ve birlik ruhu, bu sorunların çözümünde anahtar rol oynayacaktır. Hareketin geçmişten gelen deneyimi, evrensel vizyonu ve samimi gönüllüleri, Hizmet’in geleceğe umutla bakmasını sağlayacak en büyük temel taşlarıdır.
–
SONUÇ
Bu manifesto ya da açık mektup, Hizmet Hareketi’nin geleceği için çok küçük ve en temel bir uyarı niteliğindedir.
–
Hizmet Hareketi’nin, Hocaefendi’nin bıraktığı mirasa sadık kalarak, dünya barışı, daha iyi bir eğitim ve herkesle diyalog kurulmadı misyonunu geliştirerek devam ettirebilmesi için, burada ele aldığımız en temel noktaların dikkate alınması ve bu bağlamda düzeltmelerin yapılması hizmetin sürekliliği ve değişerek gelişmesi bağlamında önemli noktalardır.
–
Unutmayalım ki; Hizmet’in geleceği, samimiyetimize, eleştiriye açıklığımıza ve hatalardan ders çıkarma becerimize bağlıdır.
–
İŞTE BU NEDENLE, ÖNCELİKLE BİR WEB SİTESİNİN (WWW.GULENHIZMET.COM) KURULMASI DÜŞÜNÜLMEKTEDİR.
Bu web sitesi, Hizmet Hareketi içindeki hatalı uygulamaları ve yanlış eylemlerde bulunan, hizmet hareketinden nemalanan, hizmetten güç devşiren kişileri deşifre etmek ve hizmet içindeki şeffaflık ile hesap verebilirliği sağlamak için, yönetimdeki hatalı uygulamaların sorumlularını şeffaf bir şekilde mercek altına getirecek, sorgulayacak, yapılan çalışmaları destekleyecek ve bunları kamuoyu ile paylaşacaktır.
–
Bu web sitesi, hiçbir şekilde karalama veya intikam amacı taşımayacak, yalnızca Hizmet’in temel prensiplerine sadık kalacak bir şekilde evrensel doğruları savunacaktır.
–
Bizler; ‘hizmet’imizin şu anda içinde bulunduğu bütün zorlukları aşarak, yeniden misyonuna ve değerlerine odaklanacağına ve güncellenerek fabrika ayarlarına döneceğine inanıyoruz.
–
Selam, sevgi, saygı ve Hizmet aşkıyla,
–
Gülen Hizmet Hareketi Gönüllüleri..
